Бұл кісімен жақынырақ танысып, әңгімелесу үшін бір апта күттік. Бірақ бірер сағат уақыт табайын деп уәде еткенімен таң қылаң бергеннен түн ортасы ауғанша алдынан адам үзілмей қойды. Ес білген бала, еңкейген қарт, ақсаған адам, мазасы қашқан жанның бәрі осында ма дерсің. Емші келгенін естіген жұрттың бәрі жиналып жатыр. Әр күні осылай. Келушілердің аурулары әртүрлі: бас, аяқ, жүрек, бүйрек, қысым, шыжың дегендей жалғаса береді. Ал ол бәрін бір ғана тәсілмен емдейді – үзбе жасайды. Сонда осы үзбе дегеніңіз мың да бір ауруға дауа болғаны ма? Халық емшісі Жасұлан Мұқановпен (суретте) біз осы жайында сөйлестік. Қаз-қалпында ұсынып отырмыз.
Бүгінде Нұр-Сұлтан қаласында тұратын Айжан атты емші жайлы жылы лебіз көп.
«Осыдан он алты жыл бұрын ұлым қатты суықтап ауырды. Оған өкпенің ісіп, күптеніп ауыруы (крупозное воспаление легких) деген диагноз қойылды. Өте күшті антибиотиктер салғанмен, дене қызуы қырықтан түспей, ентігіп, ауа жетпей алқынып, жөтелі үдей берді. Жағдай бұлай жалғаса берсе он жасар ұлымнан айырылып қалатынымды ұқтым да, тәуекелге бел будым. Оған әлі жылуы басылмаған жаңа жұмыртқаны укол етіп салдым.
Бұл медицинадағы соңғы жаңалықтардың бірі саналады, өте тиімді ем түріне жатады. Бір уақытта бүкіл ағзаны сауықтыратын бұл ем «Озон терапиясы» деп аталады. Бүгінге дейін ол бай-бағландар немесе мүмкіндігі жоғары адамдар ғана қол жеткізетін қымбат терапия болып келді. Белгілі тамыршы, білікті дәрігер Сабыр Сейітқанұлының арқасында енді осы озон терапиясы қарапайым халыққа да қолжетімді болып отыр.
Қазір жаңғақтың пісіп жатқан кезі. Жалпы, бұл жемісті дастарханнан қысы-жазы үзілмейді деуге болады. Өйткені ол ұзақ сақтауға шыдайды.
Заман қаншалықты қарыштап дамыса да, медицина мықты өркендеді десек те, кейбір дертті емдеуде соңғы шыққан мақтаулы дәрі емес, сонау көне дәуірден келе жатқан халық емі ғана шипа болатыны бар. Төменде баяндалатын оқиға осы жайлы: қызылордалық Айдана Жораева осындай емнің арқасында бірнеше жылға созылған ауруынан сауығыпты. Қазақтың көне емін жаңғыртқан емші мен ерекше ем туралы Айдананың анасы Тұмар Тәжібаева былай дейді:
Нараяна Мурти. Бұл адамның аты бүгінде бүкіл әлемге танымал. Өйткені ол онкологиялық кеселдер, яғни рак ауруын, әлем әлі толық емін таппаған қант диабетін, ақ қан ауруын емдейтін шөптік ұнтақ жасайтын жан.
Күні бойы компьютерге тесіліп, бір орында «шегеленіп» отырғаннан ба, сегізкөз тұсы тызылдап, шыдатпай бара жатқан. Сәл жүріп қайтайын деп орнымнан тұра бергенде бір апай кіріп келді. Амандық-саулық барысында бақсы екенін естідік. Қолындағы қобызына қарап, қалай емдейді екен деп ойлана бергенім сол: «Арқаң құрысып, ашып ауырып тұр ә? Бірақ жаныңа ол емес, беліңнің ауырғаны батып жүр», – деді. Оны қалай сезгенін сұрадым. Ары қарай әңгіме тиегі ағытылып жүре берді.
Алматы қаласында қазақтың көне емін қайта жаңғыртқан орталық бар. «Qazaq med» деп аталатын медициналық орталық мамандары түрлі ауруларға қарсы емдік өсімдіктерден дәрі дайындайды. Өткен аптада біз Қазақ, Шығыс халық емі тәсілдерін дәстүрлі медицинамен байланыстыратын орталыққа арнайы барып, бас дәрігер Айнұр Жаңғазы (суретте) сұхбаттасқан болатынбыз.
Тоқтаусыз жылжып жатқан уақытпен 2019-жылдың екінші айын аяқтауға жақындадық. Көктем келер күн алыс емес. Оға санаулы ғана күн қалды. Наурыз – иек астында. Астрологтар бұл айдың қай күні жайлы, қай күні қолайыз екенін есептеп көрген екен. «Ауырмаңыз!» газетінің оқырмандары да бұл жайлы біле жүрсін деген оймен біз осы болжамдарды ықшамдап аударып ұсынып отырмыз.
Біз өзі қыста соғымды сүйсіне жейтін халықпыз. Десек те етті біреулер қиын қорытады, кейбіреуге ет жеуге болмайтын кездер бар. Сондықтан өзім білетін мына мәліметті көпшілікпен бөліспекпін.
«Ауырмаңыз!» газетінің тұрақты оқырманы, Батыс Қазақстан облысының тұрғыны Бердалы Үсенов «Бауырды сау қалпында сақтау үшін қандай амалдар жасаған жөн?» деген сұрақ жолдаған екен. Алматылық Дариға Бердіқұловадан да Ayurmanyz@maіl.ru электронды почтамызға осындай сауал келген болатын. Бауырды сау қалпында сақтауды ойлаған оқырмандарға біз емші-зерттеуші Сейітқамза Қалиевтің мына рецепттерін ұсынғанды жөн көрдік:
